Nowa rzeczywistość
Środki dezynfekujące, maseczki, dystans społeczny... Nikt nie jest w stanie określić, czy to stan chwilowy, czy też „nowa normalność”. Obawy o zdrowie swoje i bliskich towarzyszą nam na co dzień.
Przeciwciała w 2 klasach
Dość szybko po rozpoznaniu nowego koronawirusa wprowadzono na rynek testy, które wykrywają przeciwciała anty-SARS-CoV-2 w dwóch klasach:
- IgM
- IgG.
Z biegiem czasu ich wiarygodność staje się coraz wyższa, a technologie używane do wykonywania badań - coraz lepiej zwalidowane. Obecnie wykrywanie przeciwciał w laboratoriach sieci Diagnostyka przeprowadza się zautomatyzowanymi metodami uznanych światowych producentów.
Dlaczego warto wykonać test serologiczny półilościowy? Umożliwia on bardziej dokładne niż test jakościowy oznaczenie przeciwciał, które powstają po kontakcie z wirusem SARS-CoV-2.
Co mówi nam wynik badania?
Chcąc uczciwie podejść do sprawy należy napisać, że - tylko lub aż - weryfikuje czy nasz system odpornościowy wytworzył przeciwciała przeciwko SARS-CoV-2 po kontakcie z tym wirusem.
Odpowiedź humoralna (czyli właśnie wytworzenie przeciwciał) jest dość dobrze opisana w przebiegu chorób infekcyjnych, które towarzyszą nam od wielu lat - takich jak np. różyczka czy borelioza.
Kiedy pojawiają się przeciwciała?
1. IgM (2-3 tyg.)
Najpierw, w ciągu ok. 2-3 tygodni od infekcji - pojawiają się przeciwciała w klasie IgM (ich obecność świadczy o ostrej fazie infekcji).
2. IgG (3-4 tyg.)
Później, po ok. 3-4 tygodniach we krwi zaczynają pojawiać się przeciwciała klasy IgG:
- często utrzymują się całe życie
- ich izolowana obecność świadczy o odporności na ponowną infekcję
- w niektórych przypadkach mówi się o „mianie zabezpieczającym”, czyli ilości przeciwciał, która chroni przed ponownym zachorowaniem.
Prawie równocześnie
W przypadku SARS-CoV-2 nic nie jest jeszcze na 100% pewne. Dowiedziono, że przeciwciała klasy IgM i IgG pojawiają się we krwi prawie równocześnie:
- IgM w przeciągu 5 dni od wystąpienia objawów
- IgG po 5-7 dniach.
Ta dość wczesna serokonwersja (fachowo mówiąc) wskazuje na możliwość wspomagania diagnostyki aktywnego zakażenia SARS-CoV-2 - poprzez oznaczanie swoistych względem niego przeciwciał.
Może to mieć znaczenie u Pacjentów, u których:
- nie przeprowadzono badania metodą real time RT-PCR
- od wystąpienia objawów minęło co najmniej 9-14 dni.
Kiedy zanikają przeciwciała?
1. IgM (6-7 tyg.)
Dotychczasowe badania wskazują, że przeciwciała IgM zanikają ok. 6-7 tygodnia po infekcji, kiedy to IgG są jeszcze obecne.
2. IgG (po 8 tyg.)
Nie ustalono jeszcze, jak długo przeciwciała w klasie IgG utrzymują się w krążeniu. Pojawiają się doniesienia, że u części Pacjentów ich ilość obniża się po 8 tygodniu od zakażenia, ale stopień tego spadku jest sprawą indywidualną.
Zależy od wielu czynników, spośród których duże znaczenie wydaje się mieć to, czy infekcja przebiegała:
- objawowo
- skąpoobjawowo
- bezobjawowo.
Trudniej w przypadku braku objawów
U osób, które nie miały symptomów wykrycie przeciwciał może być trudniejsze. Może mieć to związek z silną odpowiedzią komórkową (czyli usunięcia wirusa przez limfocyty T, bez lub z małą tylko pomocą limfocytów B produkujących przeciwciała) jeszcze przed rozwinięciem się objawów klinicznych infekcji.
Wynik ujemny
Ujemny wynik badania przeciwciał można uzyskać w kilku przypadkach tj. u ludzi, którzy:
1. Nigdy nie mieli kontaktu z wirusem.
2. Mieli kontakt z wirusem, ale niedawno, ok. 7-10 dni przed badaniem.
3. Przeszli infekcję dawno (powyżej 3 miesięcy wcześniej) i najczęściej bezobjawowo.
Wynik dodatni
Dodatni wynik badania przeciwciał najpewniej wskazuje na przebyty kontakt z wirusem SARS-CoV-2. W bardzo niewielkim tylko odsetku może być spowodowany niedoskonałością testów, które mogą „pomylić” przeciwciała anty-SARS-CoV-2 z przeciwciałami przeciwko innym patogenom lub z autoprzeciwciałami.
Interpretacja przez lekarza
Stwierdzenie obecności przeciwciał anty-SARS-CoV-2 powinno być interpretowane przez lekarza w kontekście historii Pacjenta i występujących u niego objawów, z uwzględnieniem wzajemnego układu klas przeciwciał:
1. IgM dodatnie, a IgG ujemne LUB IgM dodatnie i IgG dodatnie.
Wynik taki może świadczyć o wczesnej fazie infekcji. W takim przypadku sugerowane jest wykonanie badania metodą real time RT-PCR w celu wykluczenia aktywnej choroby COVID-19.
2. IgM ujemne, IgG dodatnie.
Taki wynik sugerować może, że infekcja wirusem SARS-CoV-2 nastąpiła dawno. Obecność przeciwciał w klasie IgG w takim przypadku może świadczyć o nabyciu odporności na zakażenie.
Z tą ostatnią kwestią wiązane są największe nadzieje:
1. Dysponujemy już testami, które oceniają ilość przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG.
2. Czekamy na wiarygodne dane, które:
- dotyczą ich pożądanego stężenia
lub
- weryfikują, że każda ilość przeciwciał zabezpiecza przed ponownym zakażeniem, lub przynajmniej ciężkimi jego objawami.
„Zdrowie pod lupą”
W dotychczasowych akcjach profilaktycznych sieć laboratoriów medycznych Diagnostyka zwracała uwagę, że badania laboratoryjne mogą być „lustrem”, które odzwierciedla całościowo stan naszego zdrowia. Podczas wiosny 2020 r. trwał I etap kampanii edukacyjno-profilaktycznej „Zdrowie pod lupą” (położono wówczas nacisk na badania, które oceniają stan wątroby i nerek).
Od końca września 2020 r. trwa natomiast II etap tej kampanii pt. "Zdrowie pod lupą w dobie pandemii". Obecnie Diagnostyka zachęca do:
- wykonania badań w kierunku chorób, które predysponują do ciężkiego przebiegu COVID-19
- sprawdzenia czy przebyliśmy infekcję wirusem SARS-CoV-2.
Badać się czy nie badać? Sprawdzonymi metodami, chociażby dla zaspokojenia ciekawości - warto.
