Czy warto suplementować witaminę D u dzieci?

Dzieci najczęściej chorują w okresie jesiennym. Dlaczego tak się dzieje i co na to wpływa?

Dzieci zaczynają chorować najczęściej pod koniec września i na początku października. Kluczowy wpływ mają na to dwa czynniki. Pierwszym z nich są typowe w tym okresie zmiany pogody. Zmarznięcie czy przegrzanie dziecka wypływa na przejściowe osłabienie układu immunologicznego. Po drugie jesień to czas, kiedy nasze pociechy zaczynają chodzić do żłobków, przedszkoli czy szkół. Dzieci, które wchodzą do środowiska przedszkolnego czy żłobkowego, spotykają tam swoich rówieśników, a jednocześnie ogromną ilość wirusów i bakterii zupełnie im wcześniej nieznanych. To bombardowanie układu immunologicznego tymi nowo spotkanymi mikroorganizmami powoduje jego przejściowe przeciążenie. W związku z tym objawia się to najczęściej infekcjami dróg oddechowych. Są to zazwyczaj początkowe infekcje wirusowe. Jeśli jednak odporność dziecka jest niewystarczająca bądź zjadliwość tych wirusów zbyt duża, dochodzi wówczas do zakażenia bakteriami. Oprócz pogody i czasu wejścia w okres żłobkowo-przedszkolny równie ważnym czynnikiem, wpływającym na częstsze zachorowania, jest niedojrzały układ immunologiczny dziecka, który pełną dojrzałość osiąga dopiero koło 12 roku życia. Do tego czasu zdolność do radzenia sobie ze spotykanymi bakteriami i wirusami jest zdecydowanie niższa.

W jaki sposób możemy temu zapobiec i jak możemy wzmocnić odporność dzieci?

Nie zmienimy pogody czy tego, że musimy posłać naszych najmłodszych do przedszkola czy żłobka. Nie przeskoczymy też o kilka klas dojrzewania układu immunologicznego. Możemy mu tylko pomóc w walce z tym, co go spotyka. Warto zacząć od klasycznych, znanych od dawna sposobów, takich jak częste spacery, nieprzegrzewanie dzieci, nieubieranie dzieci zbyt cienko w chłodniejszą pogodę. Ważna jest także odpowiednia ilość snu i racjonalne odżywianie. Powinniśmy również unikać dymu tytoniowego w środowisku, w którym przebywa dziecko, a także szczepić je przeciwko grypie i pneumokokom. Te zasady, związane z dbaniem o organizm dziecka, potwierdzają wszystkie znane badania. Należy także pamiętać o suplementach diety, które pomogą wzmacniać układ odpornościowy dziecka. Powinniśmy sięgać po takie, które zawierają kwasy omega-3, a także zapewniają źródło potrzebnej młodemu organizmowi witaminy D.

Oprócz dzieci kto jeszcze może przyjmować  Tran Norweski?

Warto zacząć od tego, że tran to wyciąg z wątroby dorsza arktycznego, który zawiera w sobie przede wszystkim nienasycone kwasy tłuszczowe, głównie z grupy omega-3, a także witaminy, które są rozpuszczalne w tłuszczach, czyli witaminy D, E i A. W związku z tym tran jest tak naprawdę suplementem dla wszystkich. Nie tylko dla dzieci, ale także dla dorosłych i osób starszych. To coś, czego potrzebują zwłaszcza nasi najmłodsi ze względu na niedojrzały układ immunologiczny i osoby starsze, czyli po 65 roku życia, ze względu na niewydolność układu odpornościowego. Tranem powinny wspomagać się także wszystkie osoby w okresie rekonwalescencji, kiedy potrzebują wzmocnienia po ciężkich chorobach. Zarówno kwasy omega-3, jak i witamina D zmniejszają ryzyko chorób nowotworowych. Ponadto warto podjąć regularne spożywanie tranu w przypadku problemów skórnych, chorób autoimmunologicznych oraz przewlekających się stanów zapalnych.

Czy suplementacja jest bezpieczna dla dzieci?

Aktualnie na rynku są obecne różne suplementy diety. Wielu producentów w odmienny sposób zaleca ich stosowanie, dlatego większość mam nie jest pewna, jak i w jakich dawkach podawać tran swoim dzieciom. Trzeba pamiętać o podstawowej zasadzie, która sprawdzi się także w tym wypadku, a mianowicie: wszystko w granicach rozsądku. Suplementacja jest bezpieczna, jeśli jest stosowana racjonalnie. Suplementy powinny wyrównać niedobory poszczególnych składników mineralnych, odżywczych i witamin, których brakuje naszemu organizmowi. Jeden prawdziwy i skuteczny tran wystarczy. Dużą rolę odgrywa świadomość rodziców, co podają swoim dzieciom.

W jakim wieku powinno się zacząć suplementację tranem?

Biorąc pod uwagę fakt, że tran zawiera kwasy nienasycone głównie z grupy omega-3, a także witaminę D3, właściwe jest podawanie go już niemowlętom. Zapotrzebowanie najmłodszych dzieci na kwasy DHA lub z grupy, które należą do grup omega-3, to ok. 100 miligramów na dobę. Właściwie już w pierwszych miesiącach życia można mówić o rosnącym zapotrzebowaniu na witaminę D3, zwłaszcza w przypadku dzieci karmionych piersią, które nie otrzymują tej witaminy z pokarmem matki. Natomiast rejestracja tranu jest od 6 miesiąca życia i to jest czas, kiedy możemy spokojnie włączyć tran do diety naszych maluchów. Jest on świetnym źródłem zarówno kwasów nienasyconych, jak i witaminy D. Warto także zaznaczyć, że tran mogą przyjmować także kobiety w ciąży oraz karmiące matki.

Jaką dawkę Möller’s Tran Norweski powinniśmy podawać naszym dzieciom?

Niemowlęta powyżej 6 miesiąca życia i dzieci do 3 lat: 2,5 ml; kobiety w ciąży i karmiące piersią: 5 ml, dzieci powyżej 3 roku życia i dorośli również 5 ml.

Jaki jest wpływ kwasów omega-3 i jaki może mieć skutek ich niedobór w organizmie?

Kwasy omega-3 należą do grupy kwasów nienasyconych, są to tak zwane dobre kwasy.  Warunkują one prawidłowy rozwój mózgu dziecka, procesów widzenia, poprawiają odporność dziecka, mają także wpływ na dobry wygląd i prawidłowe funkcjonowanie skóry. Tzw. dobre kwasy chronią również nasz organizm przed stanami zapalnymi. Równowaga pomiędzy kwasami omega-3 a omega-6 warunkuje balans pomiędzy czynnikami antyzapalnymi a prozapalnymi, przy czym kwasy omega-3 odpowiedzialne są za czynniki antyzapalne.

Czy i jak niedobory witaminy D mogą wpływać na funkcjonowanie organizmu dzieci? Dlaczego tak ważne jest suplementowanie jej dzieciom?

O witaminie D3 mówi się ostatnio bardzo wiele. Z roku na rok zalecane są coraz większe ilości tego składnika odżywczego, by zabezpieczać nasz organizm. Dla najmłodszych dzieci najodpowiedniejsza jest dawka ok. 600 jednostek, a u dzieci nieco starszych nawet 1000 jednostek na dobę. Poza wpływem witaminy D3 na gospodarkę wapniowo-fosforanową i ochronę przed krzywicą, o czym wiadomo od dawna, obecnie uważa się, że witamina D3 ma działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe, chroniące naszą skórę przed czynnikami zapalnymi. Mówi się również o wpływie witaminy D3 na czynniki rozrodcze, a także na nasze ogólne dobre samopoczucie.

Jaka jest rola witaminy D3 w rozwoju organizmu dziecka?

Przede wszystkim dobrze znany jest korzystny wpływ witaminy D3 w budowaniu kośćca, czyli prawidłowym rozwoju i wzroście kości naszych dzieci. Ponadto witamina ta wspiera również układ immunologiczny, chroni przed czynnikami zapalnymi oraz charakteryzuje się działaniem przeciwutleniaczowym, czyli chroni przed rozmaitymi chorobami dzieci, zwłaszcza z zakresu autoagresji.

Czy sama dieta wystarczy, by zapewnić organizmowi optymalną ilość witaminy D3?

Już dzisiaj wiemy, że zdecydowanie nie. Zwłaszcza że oprócz diety wpływ na powstawanie witaminy D3 ma stopień nasłonecznienia. To słońce powoduje przekształcanie się witaminy w aktywny metabolit w skórze. Mieszkamy w strefie klimatycznej, w której słońca mamy niezbyt wiele. W związku z tym bezwzględnie powinniśmy suplementować tę witaminę i dostarczać ją z zewnątrz. Ani dieta, ani liczba dni słonecznych, którymi możemy cieszyć się w naszej szerokości geograficznej, nie zabezpiecza prawidłowego poziomu witaminy D3 w organizmie.

Czy istnieje realne zagrożenie przedawkowania witaminy D3?

Kiedyś uważano, że bardzo łatwo jest osiągnąć toksyczną dawkę tej witaminy. Według współczesnych doniesień, aby można było mówić o jakichkolwiek objawach toksyczności witaminy D3, musi być przekroczony poziom 150 ng/ml przy obecnie obowiązującym zalecanym poziomie powyżej 30ng/ml. Tak naprawdę optymalnym poziomem tej witaminy, do którego powinniśmy dążyć, to poziom pomiędzy 40 a 60 ng/ml. Jego przekroczenie nie jest jednak toksyczne czy ryzykowne.

Czy preparaty zawierające jednocześnie kwasy omega-3 i witaminę D3 mają skuteczniejsze działanie prewencyjne?

I jedne, i drugie działają profilaktycznie, chroniąc nas przed infekcjami, mają działania antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Połączenie tych dwóch substancji w jednym produkcie zapewnia skuteczną profilaktykę naszego organizmu.

Czy poza witaminą D3 tran zawiera jeszcze jakieś witaminy i jaką pełnią funkcję?

Tran zawiera dodatkowo także witaminy A i E. Ta pierwsza pełni główną rolę w rozwoju narządu wzroku u dzieci, jej niedobór powoduje zaburzenia związane z widzeniem. Natomiast witamina E pełni głównie funkcje antyoksydacyjne.

Czy na rynku są dostępne trany w różnych smakach i czy stosowanie aromatów nie sprawia, że produkt traci w jakiś sposób swoje właściwości zdrowotne? Np. zawiera mniej kwasów omega-3 czy witaminy D3?

Tak, na rynku są dostępne trany w różnych smakach. Zabieg ten stosowany jest w celu jak największego ułatwienia spożywania produktu, który znany jest z nieprzyjemnego smaku. Dodawanie aromatów nie ma żadnego wpływu na właściwości zdrowotne produktu.

Jak należy przechowywać tran, tak by nie utracił swoich właściwości?

Tran Norweski można przechowywać w temperaturze pokojowej, zaleca się trzymanie go w lodówce. Po otwarciu należy go zużyć w przeciągu 3 miesięcy. 

***
Dr med. Aneta Górska-Kot jest Ordynatorem Oddziału Pediatrii w Szpitalu Dziecięcym im. prof. Bogdanowicza przy ul. Niekłańskiej w Warszawie. Ukończyła Uniwersytet Medyczny w Łodzi, a także studia podyplomowe na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

www.dziecko.fit.pl