Co wykazało badanie?
W badaniu wzięło udział 200 osób stosujących dietę śródziemnomorską. Naukowcy zbadali u nich stan zdrowia jamy ustnej ze szczególnym uwzględnieniem tkanek dziąseł i przyzębia, pobrali krew w celu oceny poziomu markerów stanu zapalnego oraz przeprowadzili szczegółowy wywiad żywieniowy.
Wyniki były jednoznaczne: osoby, które dość swobodnie podchodziły do zasad diety śródziemnomorskiej, miały gorszy stan zdrowia dziąseł i większą skłonność do poważnych schorzeń tych tkanek.
Im bardziej konsekwentne przestrzeganie zasad, tym zdrowsze dziąsła.
Choroby dziąseł – ciche zagrożenie w cieniu próchnicy
Choć choroby dziąseł są niemal równie rozpowszechnione jak próchnica, mówi się o nich zdecydowanie rzadziej. To błąd, bo jak podkreślają dentyści: bez zdrowych dziąseł nie ma ani pięknego uśmiechu, ani zdrowych zębów.
"Stan zapalny dziąseł objawia się ich zaczerwienieniem, tkliwością, bólem, podatnością na krwawienie. Mogą pojawiać się ślady ropnej wydzieliny w kieszonce dziąsłowej oraz nieświeży oddech. Z czasem dochodzi do obniżenia linii dziąseł, rozszerzenia się procesu na tkanki przyzębia i kość, odsłonięcia korzeni zębów, a dalej – do ich ruchomości, a później nawet wypadnięcia" – opisuje lek. dent. Alicja Urbańska z Dentim Clinic Medicover w Katowicach.
Zaawansowany stan zapalny to powszechnie znana paradontoza. A wszystkiemu winne są bakterie – w szczególności Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia czy Tannerella forsythia.
Główne czynniki ryzyka chorób dziąseł
Niewłaściwa higiena jamy ustnej
"Niestety, na choroby dziąseł często 'pracujemy' sami. Szczotkowanie zębów niedokładnie, w pośpiechu, zapominanie o nim całkowite, tak samo jak o używaniu nitki – to nasze grzechy główne" – wyjaśnia dentystka.
Bakterie periodontopatyczne nie potrzebują tlenu, więc dogodne środowisko znalazły w kieszonkach dziąsłowych, między zębami czy w bruzdach języka, korzystając z resztek pokarmowych nieusuniętych przy szczotkowaniu. Razem z innymi drobnoustrojami tworzą zwarty biofilm, którego nie da się usunąć samo przepłukując usta wodą.
Palenie papierosów
Tytoń drastycznie pogarsza ukrwienie dziąseł, osłabia ich zdolność regeneracji i maskuje objawy stanów zapalnych.
Błędy dietetyczne
O tym za chwilę – szczegółowo.
Choroby ogólnoustrojowe
Do rozwoju stanów zapalnych dziąseł i przyzębia predysponują:
- Cukrzyca
- Choroby autoimmunologiczne
- Choroby układu krążenia
- Obniżona odporność
- Zmiany hormonalne (zwłaszcza u kobiet)
- Przewlekły stres
- Niedobory witaminowe
Dodatkowo wpływ mają wady ortodontyczne i niewłaściwe uzupełnienia protetyczne, alkohol oraz niektóre leki (np. zmniejszające ilość wydzielanej śliny lub powodujące przerost dziąseł).
Do chorób dziąseł mogą również występować predyspozycje genetyczne związane z nadmierną reakcją zapalną na obecność patogennych bakterii.
Dieta śródziemnomorska jako naturalna terapia przeciwzapalna
Chociaż rola diety w profilaktyce i leczeniu chorób dziąseł często bywa niedoceniana, ma ona niepodważalne znaczenie w regulacji stanów zapalnych w organizmie – w tym w tkankach przyzębia.
Dotychczasowe spojrzenie na higienę jamy ustnej koncentrowało się głównie na mechanicznym usuwaniu płytki bakteryjnej. Jednak coraz więcej dowodów naukowych akcentuje wpływ stylu życia, także sposobu odżywiania, na zdrowie jamy ustnej.
"W badaniu zespołu brytyjskich i włoskich naukowców wykazano, że dieta śródziemnomorska, bogata w warzywa, owoce, rośliny strączkowe, orzechy oraz oliwę z oliwek, wiąże się ze znacznie niższym poziomem stanu zapalnego dziąseł" – tłumaczy ekspertka Dentim Clinic Medicover.
Co sprawia, że dieta śródziemnomorska działa?
Prozdrowotny efekt wynika z wysokiej zawartości:
Antyoksydantów – które neutralizują wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenia tkanek
Kwasów tłuszczowych omega-3 – które mają silne działanie przeciwzapalne
Błonnika – który wspiera mikrobiotę jelitową i redukuje ogólnoustrojowy stan zapalny
Witamin i minerałów – które wspierają regenerację tkanek i odporność
Co jeść, a czego unikać?
JEDZ WIĘCEJ:
- Świeże warzywa i owoce
- Rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, fasola)
- Orzechy i nasiona
- Oliwa z oliwek (extra virgin)
- Ryby morskie bogate w omega-3
- Pełnoziarniste produkty zbożowe
- Naturalne jogurty i kefiry
OGRANICZ:
- Wysoko przetworzoną żywność
- Cukry proste (słodycze, napoje gazowane)
- Czerwone mięso
- Białe pieczywo
- Fast food
- Produkty ultrawysoko przetworzone
"W przeciwieństwie do diety śródziemnomorskiej, sposób odżywiania obfitujący w ultrawysoko przetworzoną żywność, cukry proste oraz czerwone mięso może nasilać stany zapalne, sprzyjając postępowi chorób dziąseł" – ostrzega lek. dent. Alicja Urbańska.
Zasady odżywiania wyglądają podobnie w profilaktyce próchnicy: mniej cukrów prostych i przetworzonych produktów na rzecz zróżnicowanej diety obfitującej w błonnik i pełnowartościowe składniki odżywcze.
Jak wyglądają zdrowe dziąsła?
Zdrowe dziąsła są:
- Jasnoróżowe (nie ciemnoczerwone)
- Jędrne i dobrze przylegające do zębów
- Nie krwawią podczas szczotkowania
- Nie bolą
Jeśli Twoje dziąsła są ciemnoczerwone, opuchnięte, krwawią podczas mycia zębów lub zauważasz nieświeży oddech mimo higieny – to sygnał ostrzegawczy.
Higiena to podstawa – dieta to wsparcie
"W profilaktyce i leczeniu chorób dziąseł kluczowa jest domowa higiena, czyli szczotkowanie z uwzględnieniem dziąseł" – podkreśla dentystka z Dentim Clinic.
Są opracowane specjalne techniki zakładające ruchy wymiatające wraz z tzw. wibracyjnymi – energicznym lekkim drganiem główką szczoteczki w celu rozbicia płytki przy linii dziąseł. To między innymi modyfikowana metoda Stillmanna oraz metoda Bassa.
Co jeszcze możesz zrobić?
✅ Nitkuj zęby przynajmniej raz dziennie (najlepiej wieczorem)
✅ Używaj odpowiednio dobranych płynów do płukania ust
✅ Regularnie odwiedzaj dentystę – profesjonalna higienizacja pomaga usunąć płytkę bakteryjną także poddziąsłowo, czyli stamtąd, gdzie stanowi realne, bezpośrednie zagrożenie dla dziąseł
✅ Zastosuj dietę śródziemnomorską jako naturalne wsparcie przeciwzapalne
Zdrowe dziąsła zaczynają się na talerzu
Samą dietą nie zastąpisz systematycznej higieny, ale możesz znacząco odwlec ryzyko dokuczliwych stanów zapalnych i związanych z nimi poważnych konsekwencji – w tym utraty zębów.
Dieta śródziemnomorska to nie tylko moda na zdrowe odżywianie. To naukowo potwierdzony sposób na redukcję stanów zapalnych w całym organizmie – również w jamie ustnej.
A to oznacza zdrowsze dziąsła, zdrowsze zęby i piękniejszy uśmiech na dłużej.
