Mechanizm i przyczyny powstawania chrypki
Mechanizm chrypki polega na zaburzeniu przepływu powietrza przez fałdy głosowe, które znajdują się w krtani. Przyczyn powstawania chrypki jest wiele, od tych najbardziej oczywistych i niewzbudzających niepokoju, po naprawdę poważne i wymagające szybkiej interwencji:
- nadużywanie narządu mowy,
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej krtani,
- zapalenie swoiste krtani,
- niezapalne obrzęki krtani,
- obrzęki alergiczne,
- modzele krtani,
- polipy fałdu głosowego,
- urazy krtani,
- zmiany pointubacyjne,
- torbiele i guzy krtani,
- nowotwory złośliwe.
Często chrypka towarzyszy chorobom genetycznym, występuje np. u osób z zespołem Downa, jak również ma swoje źródło w innych chorobach, niezwiązanych bezpośrednio z obszarem gardła. Do takich należą choroby tarczycy (niedoczynność), refluks żołądka, zaburzenia mięśniowe, zaburzenia neurogenne (choroba Parkinsona). Chrypka bywa również skutkiem ubocznym stosowania leków, np. trombolitycznych, przeciwhistaminowych, glikokortykosteroidów dooskrzelowych. Długotrwała chrypka i brak poprawy w przeciągu 3-4 tygodni powinny skłonić do wizyty u laryngologa i przeprowadzenia dokładnej diagnostyki.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Długotrwała chrypka i brak poprawy, mimo zastosowania odpowiednich środków, mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia, jak nowotwór. Wczesne rozpoznanie to zawsze lepsze rokowania, dlatego nie należy bagatelizować utrzymującej się chrypki, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej także suchość w gardle, problemy z przełykaniem, duszności i nagła utrata wagi. Jeśli, mimo zastosowanego leczenia, objawy nie ustępują, chrypka utrzymuje się, należy zgłosić się do laryngologa. Badanie podmiotowe polega na zebraniu wywiadu od chorego, istotne jest ustalenie, od kiedy utrzymuje się chrypka, jak się zmieniała (czy dolegliwości zmniejszały się czy nasilały), czy długotrwałej chrypce towarzyszyły inne objawy infekcji. Ważne jest także uzyskanie wiedzy na temat możliwych urazów, ekspozycji na toksyczne opary czy zabiegów przeprowadzonych w ostatnim czasie. Chrypka może pojawić się również u osób, które nadużywają alkoholu, a także u palaczy.
Najczęściej jednak chrypka pojawia się w przebiegu infekcji, zwłaszcza ostrego zapalenia krtani, za które odpowiadają wirusy. Chorzy skarżą się na ból gardła, krtani, kaszel, a także podwyższoną temperaturę ciała. Objawom towarzyszą kłopoty z głosem, które mogą przybrać postać niewielkiej chrypki lub nawet chwilowej utraty głosu (bezgłosu). W przebiegu zapalenia krtani widoczne jest przekrwienie, a także niewielki obrzęk błony śluzowej. Chrypka może być także odpowiedzią organizmu na kontakt z alergenami (tzw. alergiczne zapalenie krtani), np. pyłkami lub jadem owadów.
Długotrwała chrypka zawsze powinna skłaniać do wizyty u specjalisty, który ustali jej podłoże i wdroży stosowne leczenie. Porady lekarskiej należy bezwzględnie zasięgnąć, jeśli chrypka pojawia się u dziecka.
Leczenie chrypki
Pierwszym krokiem w leczeniu chrypki jest ustalenie przyczyny kłopotów z głosem i jeśli to możliwe, usunięcie jej. Konieczne może być wyeliminowanie czynnika drażniącego, z którym chory może mieć do czynienia zarówno w pracy, jak i domu. Postępowanie w przypadku chrypki obejmuje również:
- przebywanie w nawilżonym oraz czystym, pozbawionym czynników drażniących środowisku,
- unikanie palenia tytoniu,
- unikanie nadmiernego wysiłku głosowego (krzyk, głośne mówienie),
- przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów,
- unikanie ostrych przypraw, ograniczenie spożycia kofeiny,
- spożywanie posiłków w niewielkich porcjach,
- udrożnienie nosa (inhalacje, odpowiednie leki rozrzedzające wydzielinę),
- zastosowanie leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych.
Chrypkę można starać się leczyć także domowymi metodami, wśród których najbardziej popularne jest płukanie gardła roztworem soli kuchennej oraz picie naparów z siemienia lnianego, które pomaga łagodzić stan zapalny. Warto sięgnąć po tabletki do ssania z propolisem. Środki te dostępne są bez recepty, działają skutecznie w przypadku bólu gardła i chrypki, łagodzą niepokojące objawy, niosą ulgę i pomagają wzmocnić odporność.
