Czy hormony mają wpływ na naszą formę i osiągniecia sportowe?

Co więcej, treningi same w sobie także w znacznym stopniu wpływają na gospodarkę hormonalną, tzn. przez zmiany intensywności, czasu trwania oraz częstotliwość treningów możemy podnosić ub obniżać poziom hormonów w naszym organizmie, które są kluczowe dla odpowiedniej regeneracji. Najcenniejsze hormony, które działają anabolicznie i przyspieszają procesy odnowy komórkowej to przede wszystkim: testosteron, IGF, hormon wzrostu, insulina i inne. Istnieje także grupa hormonów negatywnie wpływająca na nasze samopoczucie i aktywność fizyczną. Są to przede wszystkim: kortyzol, PTH, miostatyna i cytokiny. Należy pamiętać, że najważniejsza jest równowaga między tymi dwoma grupami. Gdy aktywność hormonów z grupy pierwszej jest wyższa od tych z grupy drugiej, regeneracja jest szybsza i mamy lepsze osiągnięcia w treningach. W przeciwnej sytuacji, odnowa organizmu trwa bardzo długo i może prowadzić do przetrenowania.

Co to sa boostery hormonów?

Obecnie coraz częściej możemy spotkać się z takimi określeniami, zwłaszcza w środowisku sportowców i ich suplementacji dietetycznej. Boostery hormonów to nic innego jak substancje stymulujące nasze narządy do bardziej intensywnej produkcji danego hormonu.

Boosetry testosteronu

Testosteron jest hormonem anabolicznym mającym ogromny wpływ na nasze osiągnięcia sportowe. Im więcej go mamy,  tym obserwujemy lepszą siłę, wytrzymałość oraz regenerację potreningową. W ostatnim czasie sklepy z suplementami dla sportowców oferują różnego rodzaju boostery testosteronu, które w naturalny sposób powinny podnosić poziom testosteronu. Są to np. tribulus i maca. Te substancje jednak budzą wiele kontrowersji, zwłaszcza, że ich skuteczność w opinii bardzo wielu sportowców jest….wątpliwa. Innym, równie popularnym środkiem o podobnym działaniu jest ZMA - połączenie asparaginianu cynku, asparaginianu magnezu oraz witaminy B6.

Jako, że te odżywki nie zawsze skutkują w taki sposób jakbyśmy chcieli, najskuteczniejszym środkiem na podniesienie poziomu testosteronu (drogą naturalną) jest intensywny trening.

Boostery hormonu wzrostu (GH)

Hormon wzrostu znanego pod skrótem GH, od ang. nazwy Growth Hormone, jest dość osobliwym hormonem, który ma duże znaczenie przede wszystkim w spalaniu tkanki tłuszczowej. Ten hormon peptydowy spełnia także swoje zadanie w zakresie regeneracji organizmu oraz budowy masy mięśniowej. Jeśli chodzi o tkankę tłuszczową, GH mobilizuje cząsteczki lipidów z adipocytów, które znajdują się w tej tkance, a następnie pomaga mięśniom i wątrobie przekształcać uwolnione cząsteczki tłuszczów w energię. Problem z budową masy mięśniowej jest bardziej złożony i budzi wiele kontrowersji. Na podstawie wielu badań udowodniono, że tylko przy odpowiednim pułapie kalorii optymalnym dla danego człowieka, hormon ten może stymulować przyrost masy mięśniowej. W przypadku niedostatecznej ilości kalorii i wartości odżywczych nie można oczekiwać żadnych przyrostów. Podstawowymi boosterami hormonu wzrostu są aminokwasy, takie jak: glutamina, BCAA oraz arginina. Tu także pojawia się pytanie czy ich korzystne działanie rzeczywiście wynika wyłącznie z podniesienia poziomu hormonu wzrostu?

Boostery insulinopodobnego czynnika wzrostu - IGF

IGF wywodzi swoją nazwę z języka angielskiego - Insuline-like Growth Factor. Jego produkcja jest stymulowana przez wyżej opisany hormon wzrostu. Jest on najsilniejszym hormonem anabolicznym w naszym organizmie. Aby zwiększyć jego poziom warto przejść na dietę o zwiększonej podaży białka. Jego produkcji sprzyja także kreatyna. W przypadku osób starszych boosterem tego hormonu okazała się arginina, natomiast wśród kobiet zaobserwowano sprzyjające działanie fitoestrogenów.

[-------]

Boostery tlenku azotu (NO)

Nazwa monotlenku azotu znanego jako NO, pochodzi od angielskiego terminu nitric oxide, czyli tlenku azotu. Pomimo, że nie jest hormonem, wykazuje jego właściwości i warto zwrócić na niego uwagę kiedy zdecydujemy się na porządne treningi, dietę oraz gdy nasza ambicja popycha nas w kierunku wybitnych osiągnięć sportowych.

Jego cechą charakterystyczną jest bardzo krótka żywotność we krwi, która z reguły nie przekracza kilku sekund. Z tego właśnie powodu komórki mięśniowe zmuszone są do stałej syntezy tego związku. Jak się okazało, tlenek azotu i jego odziaływanie na nasz organizm odkryto stosunkowo niedawno. Obecnie nadal naukowcy poświęcają mu swoją uwagę, notując przy tym często różnego rodzaju skutki, które nie pokrywają wynikami poprzednich badań. Wyniki nie dają jednoznacznych ustaleń.

Niemniej jednak można wyodrębnić pozytywne oraz negatywne oddziaływanie tego związku, które dotychczas zaobserwowano. Zacznę od tych bardziej optymistycznych.

Pozytywne oddziaływanie NO na sportowca:

• zwiększa syntezę białek w mięśniu w stanie spoczynku,
• zwiększa reakcję hipertroficzną mięśni podczas wysiłku (hipertrofia=zwiększenie objętości mięśni),
• podczas bardzo intensywnego wysiłku fizycznego, tlenek azotu aktywuje komórki macierzyste odbudowujące zniszczone włókna,
• pobudza wytwarzanie HGF- czynnika wzrostu hepatocytów - substancji sprzyjającej przemianie komórek macierzystych we włókna mięśniowe,
• przyspiesza regeneracje mięśni po dłuższym czasie nieaktywności,
• w niektórych przypadkach obniża ryzyko wystąpienia białkomoczu (sytuacja, gdy cząsteczki białka są obecne w moczu),
• obecność NO sprzyja regeneracji uszkodzonych ścięgien,
• sprzyja rozluźnieniu mięśni gładkich w ścianie naczyń krwionośnych, dzięki czemu mięśnie są lepiej dotlenione, a ukrwienie mięśni jest znacznie lepsze. Tu należy zaznaczyć, że tlenek azotu odgrywa znaczącą rolę w leczeniu zaburzeń erekcji. Przecież słynna "niebieska pigułka" to nic innego jak farmakologiczny booster NO,
• zahamowanie wytwarzania NO opóźnia u sportowców adaptacje układu krwinośnego do wysiłku fizycznego.
   

Negatywne oddziaływanie:

• NO jest wolnym rodnikiem atakującym tkanki i wywołującym w organizmie tzw. szok oksydacyjny. Jak pokazują różnego rodzaju źródła, dotychczas nie udało się wyjaśnić dlaczego w niektórych sytuacjach związek ten raz chroni komórkę, a innym razem niszczy,
• NO sprzyja powstawaniu skurczów,
• jego kataboliczne właściwości pomagają układowi immunologicznemu neutralizować czynniki chorobotwórcze. Tym samym brak tlenku azotu może osłabić nasz system odpornościowy.

Boostery insuliny

Insulina jest podstawowym hormonem kontrolującym rezerwy energetyczne organizmu. Dla sportowców insulina odgrywa znaczącą rolę wyłącznie po wysiłku fizycznym. Wówczas jej działanie pozwala na lepszą odbudowę rezerw glikogenu w mięśniach.

Co więcej, pomimo, że jest to hormon wykazujący działanie anaboliczne, jego efekty uwidaczniają się przede wszystkim w zakresie tkanki tłuszczowej, a nie mięśniowej.

Istnieje jeden minerał, który imituje oddziaływanie insuliny, zwłaszcza w odniesieniu do mięśni. To jest tzw. siarczan wanadu. Pozostałymi boosterami insuliny są napoje energetyczne połączone z białkiem serwatkowym ‘whey’ lub aminokwasami BCAA.

Agnieszka Urbaniak

www.kulturystyka.fit.pl