Najwięcej przypadków we wrześniu i październiku
– Zatrucia grzybami występują głównie w sezonie letnio-jesiennym. Szczyt zachorowań przypada na wrzesień i październik – mówi lek. Rzadkowski. – Najgroźniejszy jest muchomor sromotnikowy, ale nawet mniej znane gatunki mogą powodować ciężkie uszkodzenia wątroby, nerek, a także zaburzenia świadomości.
Objawy zatrucia grzybami – co powinno nas zaalarmować
Toksyny zawarte w grzybach wywołują różne zespoły objawów:
-
Zespół sromotnikowy (np. muchomor sromotnikowy): początkowo nudności, wymioty, biegunka (6–24 h po spożyciu), następnie pozorna poprawa, która może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby i nerek.
-
Zespół muskarynowy (np. lejówka śmiertelna): nadmierne pocenie, ślinotok, łzawienie, spowolnione tętno, skurcz oskrzeli i duszność.
-
Zespół muscymolowy (np. muchomor czerwony): pobudzenie, omamy, drgawki, zaburzenia świadomości.
-
Zespół gyromitrowy (piestrzenica): objawy grypopodobne, wymioty, bóle brzucha, a w ciężkich przypadkach uszkodzenie wątroby i drgawki.
-
Zespół orelaninowy (zasłonak): skąpomocz i niewydolność nerek nawet po kilku dniach.
-
Zespół koprynowy (czernidłak): reakcja disulfiramowa – zaczerwienienie skóry, tachykardia, spadki ciśnienia.
Dzieci są szczególnie narażone na toksyny ze względu na niższą masę ciała i niedojrzały układ enzymatyczny, dlatego nawet jadalne grzyby mogą wywoływać wymioty, bóle brzucha i biegunkę.
Kiedy natychmiast zgłosić się do lekarza
Objawy, które powinny zaniepokoić, to:
-
gwałtowne wymioty i biegunka
-
nadmierne ślinienie
-
trudności w oddychaniu
-
spowolnione tętno
-
omamy, drgawki, splątanie
-
problemy z oddawaniem moczu
– Każdy z tych symptomów wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Czas jest kluczowy – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na uniknięcie poważnych powikłań – podkreśla lekarz.
Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie zaczyna się od wywiadu: jakie grzyby, w jakiej ilości i kiedy zostały zjedzone, czy inni uczestnicy posiłku też czują się źle. Ważne jest dostarczenie resztek potrawy lub surowych grzybów do badania – ułatwia to diagnozę.
Pacjent trafia pod ścisłą obserwację: monitorowane są parametry wątroby, nerek, elektrolity i funkcje serca. Wczesne interwencje obejmują płukanie żołądka i podanie węgla aktywowanego. W cięższych przypadkach stosuje się intensywne nawodnienie, dializy, a przy niewydolności wątroby – nawet przeszczep.
Nie ma uniwersalnej domowej odtrutki na zatrucia grzybami – leczenie polega na wyrównywaniu zaburzeń wodno-elektrolitowych i wspomaganiu pracy narządów. W wybranych przypadkach stosuje się swoiste antidota: sylibinina przy muchomorze sromotnikowym, atropina przy toksynach muskarynowych, witamina B6 przy piestrzenicy.
Profilaktyka – zasada numer jeden
– Jeśli nie masz absolutnej pewności co do jadalności grzyba – po prostu go nie jedz – podsumowuje lek. Rzadkowski.
Grzyby są zdrowe i niskokaloryczne, dostarczają białka, witamin z grupy B, witaminy D2 i minerałów, ale chityna utrudnia trawienie. Dlatego w diecie traktujmy je raczej jako dodatek, a nie podstawowy posiłek.
