Witaminy to organiczne związki chemiczne, substancje egzogenne dla określonego organizmu. Ich nazwa pochodzi od łacińskich słów vita (życie) i amina (związek chemiczny zawierający grupę aminową). Witaminy pełnią funkcję regulacyjną, jednak nie należą do typowych składników pokarmowych.Witamina A
Funkcją tej witaminy jest m.in.: współtworzenie rodopsyny (tzw. purpury wzrokowej), zapewnienie normalnego wzrostu kości i zębów przez regulację aktywności komórek tkanki kostnej, regulacja wzrostu i funkcjonowania tkanki nabłonkowej.
Jej niedobór prowadzi do keratynizacji nabłonków: oka, dróg oddechowych, dróg pokarmowych, rogówki, a także tzw. kurzej ślepoty - kseroftalmii.
Dużo witaminy A zawierają owoce i warzywa.
[-------]
Witamina B6
Bierze udział w przemianie aminokwasów, ułatwia ich rozkład, przemianę tłuszczów i węglowodanów. Umożliwia magazynowanie energii, uczestniczy w tworzeniu enzymów, hormonów i hemoglobiny. Witamina B6 uczestniczy też w powstawaniu prostaglandyn, ma wpływ na ciśnienie krwi, skurcze mięśni, pracę serca i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Zwiększa również odporność organizmu, łagodzi skutki uboczne leków, wspomaga leczenie nerek, zmniejsza nadmierne wydalanie kwasu szczawiowego z moczem, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych, pomaga zwalczać ból i łagodzi objawy tzw. napięcia przedmiesiączkowego, a więc depresji, drażliwości, bolesności piersi, bólów głowy.
Niedobór witaminy B6 może powodować nieprawidłowości w układzie nerwowym: drgawki, depresję, apatię, bezsenność, ogólne pogorszenie samopoczucia, obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenia nerwów, zmniejszoną odporność na infekcje,
stany zapalne skóry, niedokrwistość, kamicę nerkową, zmęczenie, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego i zwiększenie ryzyka powstawania nowotworów. U dzieci - opóźnienia umysłowe, nieprawidłowości w budowie kości oraz objawy padaczkowe i drażliwość.Głównym źródłem witaminy B6 są: mięso, ryby, drób, jajka, mleko, drożdże, warzywa (kapusta, groszek zielony, kalafior, marchew, szpinak, ziemniaki, fasola), zboża (kiełki pszenicy), soja, orzeszki ziemne.
[-------]
Witamina C
Wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, ułatwia gojenie się ran, złamań, hamuje tworzenie się sińców, powstawanie krwotoków, krwawień dziąseł, podnosi odporność na zakażenia, uszkodzenia oraz na choroby - szczególnie w okresach przeciążenia fizycznego. Witamina C skraca też czas trwania zaziębienia i zakażenia, aktywizuje system immunologiczny, ma działanie antywirusowe, zapewnia sprawne funkcjonowanie układu krwionośnego i serca. Ponadto reguluje i obniża poziom cholesterolu, chroni przed miażdżycą i chorobą wieńcową, obniża ciśnienie krwi, zmniejsza zlepianie się i krzepnięcie krwi, jest przeciwutleniaczem, zwalcza wolne rodniki, chroni przed zmianami nowotworowymi. Łagodzi niepożądane skutki radioterapii, chroni skórę przed działaniem słońca i przed starzeniem, u cukrzyków reguluje poziom glukozy we krwi, oddziałuje korzystnie na wzrok, hamuje rozwój zaćmy. Uczestniczy także w produkcji hormonów zwalczających stres, poprawia wydolność fizyczną, umożliwia koncentrację, mocny sen, ułatwia pokonywanie nastrojów depresyjnych, ma korzystny wpływ na usposobienie.
Niedobór tej witaminy skutkuje szkorbutem, samoistnymi krwawieniami, uszkodzeniami naczyń krwionośnych, krwawymi wybroczynami, złym gojeniem i odnawianiem się ran, rozpulchnieniem dziąseł, zmianami w zębach. Oraz bolesnością stawów i mięśni, obrzękiem kończyn, osłabieniem, utratą apetytu, obniżeniem wydolności fizycznej, depresją, osteoporozą, nadczynnością gruczołu
tarczowego, zaburzeniami neurologicznymi, wtórnymi infekcjami, gnilcem, schorzeniami żołądka, zapaleniem błony śluzowej, przedłużeniem okresu zaziębienia organizmu i trudnościami w leczeniu zakażeń.Źródłami witaminy C są: świeże owoce i warzywa - papryka, koper, owoce cytrusowe, kiwi, melony, ananasy, czarne i czerwone porzeczki, truskawki, jagody czarnego bzu, maliny, jeżyny, brukselka, kapusta, kalafior, rzepa, cebula, szpinak, brokuły, groszek zielony, kalarepa, szparagi, jabłka, soja, ziemniaki, pomidory, karczochy.
[-------]
Witamina D
Umożliwia wchłanianie wapnia i fosforu, wpływa na kształtowanie się kości i zębów, działa korzystnie na system nerwowy i mięśniowy, łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, wspomaga komórki szpiku kostnego spełniające funkcje obronne, zapobiega tworzeniu się komórek nowotworowych, ma wpływ na działanie komórek przytarczyc, jajników, komórek mózgu, mięśnia sercowego, sutka.
Niedobór prowadzi do krzywicy u dzieci i młodzieży, rozmiękczenia kości i osteoporozy u dorosłych. Złamań, skrzywień i zwyrodnień układu kostnego, zniekształcenia sylwetki, złego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego, zapalenia spojówek, stanów zapalnych skóry, osłabienia organizmu i zmniejszenia odporności, pogorszenia słuchu, osłabienia i wypadania zębów, zwiększenia się ryzyka powstawania komórek nowotworowych.
Występuje w tranie i olejach rybnych, rybach (łososiu, tuńczyku, śledziu, makreli, sardynkach), wątrobie, białku jaj, mleku i jego przetworach: serze, maśle, śmietanie.[-------]
Witamina E
Chroni komórki przed utleniaczami i bierze udział w dostarczaniu do nich składników odżywczych. Wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Wykorzystywana jest też do leczenia męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca.
Witamina E występuje powszechnie, praktycznie nie spotykamy się z jej niedoborem. Jednakże awitaminoza może powodować: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo naczyniowych.
Występuje w olejach roślinnych (sojowym, kukurydzianych, słonecznikowym), migdałach, margarynie, jajach, orzechach włoskich i ziemnych, kiełkach pszenicy, mące pełnoziarnistej, mleku, brukselce i innych zielonolistnych warzywach.
www.fit.pl
