Trądzik dorosłych

Jest to choroba, która swoimi objawami nie różni się od tych, które występują w trądziku związanym z dojrzewaniem płciowym, ale po 25 rż, trudno wytłumaczyć „burzą hormonalną” występowanie krępujących i denerwujących czerwonych grudek i krostek, czasami dużych rozmiarów, głębokich i bolesnych.

Trądzik dorosłych lubi lokalizować się na brodzie i wzdłuż żuchwy. Zaskakuje i frustruje pacjentów nieprzewidywalnością oraz nasileniem procesu zapalnego. Broda z czasem staje się przewlekle czerwona, bo ciągle na niej coś się dzieje. Trądzik dorosłych częściej dotyczy kobiet (12% populacji płci żeńskiej) niż mężczyzn (3%) i znacząco przyczynia się do zmniejszenia jakości życia pacjentów dotkniętych tą chorobą. Pacjenci z trądzikiem dorosłych bardzo źle psychicznie znoszą objawy tej choroby ponieważ ich wygląd w tym wieku istotnie przekłada się na jakość pracy, sukcesy zawodowe albo ich brak, pożycie rodzinne i emocjonalne.

Badania wykazały, że osobom tym trudniej znaleźć pracę, że otoczenie odbiera je jako osoby zaniedbane, niechlujne nadając im pejoratywną ocenę. Także osoby dotknięte trądzikiem w wieku dorosłym bardzo negatywnie odbierają swój wygląd, bardziej negatywnie niż nastolatki z podobnymi zmianami. Osobom z trądzikiem dorosłych towarzyszy zaniżone poczucie własnej wartości, frustracja, niepewność w działaniu, poczucie wstydu, bycie napiętnowanym i źle ocenianym. Z czasem osoby te zaczynają wycofywać się z życia towarzyskiego, ograniczają kontakty osobiste i zawodowe, a narastająca frustracja przenosi się na sferę życia uczuciowego. Pacjenci z trądzikiem dorosłych w sferze życia społecznego i emocjonalnego odbierają swoją chorobę gorzej niż inne poważne choroby przewlekłe o gorszym rokowaniu tj. astma, cukrzyca typu II czy padaczka. A przecież trądzik dorosłych daje się leczyć i świadomość tego faktu powinna zmobilizować pacjentów do leczenia dermatologicznego i poszukiwania skutecznych rozwiązań terapeutycznych.

Patogeneza trądziku dorosłych. Choroba społeczno-cywilizacyjna?

Trądzik dorosłych klinicznie polega na występowaniu zapalnych zmian o charakterystycznej lokalizacji (broda, podbródek, linia żuchwy i dolny pas policzków), takich samych jak w trądziku młodzieńczym, tylko wiek nie ten sam. Na obraz zmian chorobowych składa się zwiększona produkcja łoju, powstawanie zaskórników i zmian zapalnych, obecność flory bakteryjnej beztlenowej, która pożywia się składnikami łoju oraz nieprawidłowe rogowacenie w ujściach mieszków włosowych, gdzie uchodzi łój.

Czym tłumaczyć powstawanie tych zmian w wieku dorosłym, tym bardziej, że 1/3 pacjentów, twierdzi, że nie chorowała na trądzik młodzieńczy?

Trądzik dorosłych najczęściej dotyczy kobiet, zawodowo aktywnych, ambitnych, które starają się pogodzić aktywne życie zawodowe z życiem rodzinnym i wychowaniem dzieci.

Przyczyny trądziku dorosłych nie są do końca wyjaśnione. Z obserwacji wynika, że częściej ta choroba występuje u kobiet po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych, lub u tych, które w młodym wieku zaczęły antykoncepcję. Trądzikowi dorosłych sprzyja stresujący tryb życia, nieregularne odżywianie, zwłaszcza żywnością przetworzoną i tzw. „fast foodami”, krótki sen, stałe zmęczenie, życie na „adrenalinie” lub innych „speederach”, nieodpowiednie kosmetyki, klimatyzowane pomieszczenia, palenie papierosów etc. Taki tryb życia może rodzić zaburzenia hormonalne dotyczące tarczycy, przysadki, jajników i wreszcie otyłość i insulinooporność, które przekładają się na czynność gruczołów łojowych i powstawanie zmian trądzikowych.

Jak leczyć trądzik dorosłych?

Za najbardziej uciążliwy aspekt choroby zarówno mężczyźni jak i kobiety uznali zmiany skórne, które wpływają niekorzystnie na obiór swojego wyglądu. Pacjenci, którzy trafiają do dermatologa z tą odmianą trądziku, to przede wszystkim kobiety, które wypróbowały przeróżne kosmetyki przeciwtrądzikowe, są załamane brakiem ich skuteczności i szukają natychmiastowych rozwiązań leczniczych. Oczekują od dermatologa radykalnych rozwiązań, podczas gdy ich skóra po zastosowanych specyfikach, nieodpowiednio dobranych i nadmiernie stosowanych, jest podrażniona, przesuszona na zewnątrz z głębokimi zmianami zapalnymi poniżej. Często zmiany maskowane są intensywnym podkładem, co tym bardziej nasila problem i sprzyja powstaniu tzw. trądziku kosmetycznego, ponieważ puder dodatkowo blokuje ujścia gruczołów łojowych i nasila zmiany zapalne w skórze.

Z dermatologicznego punktu widzenia leczenie trądziku dorosłych i młodzieńczego jest podobne, z tą jednak różnicą, że u dorosłych szybciej włącza się leczenie ogólne lekami przeciwtrądzikowymi (antybiotyki, isotretinoina, terapia hormonalna) przy mniej drapieżnym leczeniu miejscowym, aby nie pogorszyć podrażnienia i tak zaczerwienionej często brody czy policzków. U osób dorosłych istnieje obawa, że pod wpływem silnych preparatów złuszczających skóra podrażni się i przesuszy. Dlatego pielęgnacja skóry powinna być wykonywana preparatami nawilżającyi. Poleca się łagodne preparaty do mycia, stosowanie kremów nawilżających, nie blokujących ujść gruczołów łojowych (nie komedogennych) i środki lecznicze o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, regulujące czynność gruczołów łojowych, ale nie silnie złuszczające. Takie właściwości wykazuje m.in. kwas azelainowy.

Kwas azelainowy dostępny bez recepty w formie kremów lub żelu to naturalnego pochodzenia kwas, który wykazuje działanie przeciwłojotokowe, przeciwzapalne i działa bakteriostatycznie na bakterie tlenowe i beztlenowe. Nie wykazuje silnie drażniących właściwości i nie powoduje silnego złuszczania. Na początku terapii może wystąpić delikatnie pieczenie po jego nałożeniu. Z czasem skóra się do niego przyzwyczaja i dobrze go toleruje. Szczególnie polecany na okres lata, ponieważ nie wykazuje żadnych interakcji ze słońcem. Ma działanie wybielające i hamuje powstawanie przebarwień. Kwas azelainowy dobrze jest stosować w terapii skojarzonej z łagodnym retinoidem np. adapalenem w formie kremu lub żelu w zależności od potrzeb skóry i jej tolerancji.Wspomagająco i leczniczo z zabiegów skierowanych na problem trądziku dorosłych można stosować peelingi z zastosowaniem kwasu pirogronowego, migdałowego, glikolowego lub ich mieszanek, nie częściej niż raz na 3-4 tygodnie lub mikrodermabrazję. Skinoren – lek zawierający kwas azelainowy – może być ratunkiem dla osób borykających się z problemem trądziku. Mogą go używać zarówno kobiety z trądzikiem dorosłych, jak również osoby młode.

Podsumowanie

Trądzik dorosłych to stosunkowo nowe pojęcie powstałe pod wpływem nie tylko wieku pacjentów, ale także z powodu, że stanowi duży problem natury psycho-społecznej szczególnie dla kobiet. Jest to taka odmiana trądziku, która powinna być od samego początku leczona dermatologicznie, zresztą z bardzo dobrym efektem. W niektórych przypadkach warto skonsultować się z ginekologiem pod kątem zaburzeń hormonalnych najczęściej wynikających ze stresującego trybu życia. Pozwoli to na uniknięcie niekorzystnego rozwoju wydarzeń związanych z niską samooceną, brakiem własnej akceptacji i wycofaniem w relacjach międzyludzkich. Współczesna dermatologia oferuje skuteczne metody leczenia tej uciążliwej choroby, a preparaty miejscowe lecznicze czy pielęgnacyjne powinny być dobierane w sposób przemyślany i najlepiej po konsultacji dermatologicznej. Trądzik dorosłych chociaż odbierany przez pacjentki jako poważne schorzenie przewlekłe dorównujące cukrzycy typu II czy padaczce, na pewno ma lepsze rokowanie i szansę na wyleczenie, ale w oparciu o metody farmakologiczne a nie sposoby domowe czy kosmetyczne.

Dr n. med. Joanna Czuwara, Specjalista dermatolog  Klinika Dermatologii CSK MSWiA, Warszawa Viva-Derm, Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej, Warszawa

www.uroda.fit.pl