RSV – objawy i diagnostyka
RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy, to wysoce zaraźliwy wirus, który atakuje układ oddechowy, tj. nos, gardło i oskrzela.
Główne objawy RSV obejmują: katar, kichanie, kaszel oraz gorączkę, przez co mogą być mylone z symptomami przeziębienia lub grypy. Obserwowane jest także zmniejszenie łaknienia. W ciężkich przypadkach może dojść do rozwoju zapalenia płuc lub zaostrzenia chorób podstawowych. W konsekwencji pacjentowi mogą grozić ciężkie powikłania, hospitalizacja a nawet śmierć1.
RSV występuje powszechnie i rozprzestrzenia się najczęściej w okresie zimowym, wraz z innymi wirusami układu oddechowego, takimi jak wirus grypy oraz wywołujący COVID-19, co określane jest „tridemią”. Rozpoznanie zakażenia wirusem RSV jest możliwe po wykonaniu testu PCR lub antygenowego, jednak z uwagi na rzadkie ich wykonywanie, faktyczna liczba przypadków zachorowań jest niedoszacowana.
Grupy ryzyka RSV
Zagrożone zachorowaniem są głównie dzieci oraz osoby po 60. roku życia, u których, z racji wieku, układ odpornościowy jest osłabiony, przez co organizm staje się bardziej podatny na zakażenia i powikłania1. Dodatkowo ryzyko rozwoju wirusa, a także ciężkiego przebiegu choroby, zwiększa się u osób starszych, które równocześnie zmagają się z przewlekłymi chorobami współistniejącymi. Szczególne znaczenie mają tu choroby związane z układem oddechowym, tj. astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), a także cukrzyca i choroby serca – ich występowanie wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem hospitalizacji z powodu zakażenia RSV. Jednocześnie, w przypadku osób starszych, zakażenie i przechorowanie RSV, które wpływa w znacznym stopniu na samopoczucie i jakość życia pacjentów6, często zwiększa konieczność zarówno szpitalnego leczenia na oddziałach intensywnej terapii7, co znacząco obciąża system opieki zdrowotnej8, jak i zapewnienia dalszej opieki ze strony bliskich, już po wyjściu chorego z placówki leczniczej7.
Profilaktyka
Skuteczną metodą profilaktyki RSV, zalecaną dla osób w wieku 60 lat oraz starszych, w tym cierpiących na choroby współistniejące, jest szczepienie przeciwko wirusowi RSV.
- Higiena Rąk: Pierwsza Linia Obrony
Jednym z najważniejszych kroków w profilaktyce RSV jest konsekwentne przestrzeganie zasad higieny rąk. Regularne mycie rąk wodą i mydłem, zwłaszcza po kontakcie z osobą chorą, po wizycie w miejscach publicznych, a także przed przygotowywaniem posiłków, to kluczowy sposób ograniczania rozprzestrzeniania się wirusa. Warto także korzystać z środków antybakteryjnych, jeśli mycie rąk nie jest możliwe.
- Unikanie Kontaktu Z Chorymi Osobami
Wirus RSV jest wyjątkowo zaraźliwy, przenoszony drogą kropelkową podczas kaszlu czy kichania. Istotne jest unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami, które wykazują objawy infekcji dróg oddechowych. W szczególności dotyczy to kontaktu z niemowlętami i małymi dziećmi, którzy są bardziej podatni na poważne skutki zakażenia.
- Ograniczanie Ekspozycji na Dym Tytoniowy
Dym tytoniowy zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych, a także nasila objawy związane z zakażeniem RSV. Unikanie palenia w miejscu, gdzie przebywają dzieci, jest niezwykle istotne. Również izolowanie palaczy od niemowląt i małych dzieci pomaga zmniejszyć ich narażenie na wirusa.
- Szczepienia: Ochrona Poprzez Inokulację
W dziedzinie medycyny szczepiennej istnieją starania mające na celu opracowanie szczepionki przeciwko RSV. Chociaż obecnie dostępne szczepionki są skierowane głównie do grup ryzyka, takich jak wcześniacy, to istnieją nadzieje na rozwój bardziej powszechnie skierowanej szczepionki. W międzyczasie szczepienia przeciwko grypie mogą pomóc w redukcji dodatkowego obciążenia dla układu oddechowego i zmniejszeniu ryzyka współistnienia z RSV.
- Izolacja W przypadku Choroby
W przypadku wystąpienia objawów infekcji dróg oddechowych, zwłaszcza u najmłodszych członków rodziny, istotne jest natychmiastowe podjęcie działań w celu izolacji chorej osoby. Ograniczenie kontaktu z innymi domownikami i przestrzeganie zasad higieny może zminimalizować ryzyko przeniesienia wirusa na innych.
Garść statystyk
• W Europie każdego roku pośród osób powyżej 60. roku życia notuje się ponad 3 mln zachorowań wywołanych wirusem RSV, w tym 270 tys. hospitalizacji, a także około 20 tys. zgonów w tej grupie pacjentów4.
• Zgodnie z przewidywaniami w roku 2025, w krajach o wysokich dochodach, liczba hospitalizacji i zgonów wśród osób w wieku 60 lat i starszych, w wyniku zakażenia wirusem RSV, może ulec podwojeniu, w porównaniu z 2019 rokiem4.
Wirus RSV stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla najbardziej podatnych grup społecznych. Skuteczne środki profilaktyczne, takie jak higiena rąk, unikanie kontaktu z chorymi, ograniczanie ekspozycji na dym tytoniowy, szczepienia oraz izolacja w przypadku choroby, są kluczowe dla ochrony zdrowia dzieci i dorosłych przed zakażeniem. Świadomość tych strategii i ich konsekwentne stosowanie mają istotny wpływ na kontrolę rozprzestrzeniania się wirusa RSV w społecznościach.
