Dobry i zły cholesterol – czym się różnią LDL i HDL?
Cholesterol dzieli się na dwie główne frakcje:
-
LDL („zły cholesterol”) – odkłada się w tętnicach, prowadząc do ich zwężenia i zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
-
HDL („dobry cholesterol”) – odpowiada za usuwanie nadmiaru cholesterolu z krwiobiegu, pełni więc funkcję ochronną.
– Największe zagrożenie dla serca i naczyń stanowi frakcja LDL – tłumaczy prof. Żurakowski. – HDL ma znaczenie ochronne, ale nie odgrywa już tak dużej roli w ocenie ryzyka zawału, jak kiedyś sądzono.
Im niższy LDL, tym lepiej dla serca
Jeszcze kilkanaście lat temu dopuszczalne normy LDL były znacznie wyższe. Kolejne badania wykazały jednak, że im niższy poziom „złego” cholesterolu, tym mniejsze ryzyko zawałów, udarów i innych incydentów sercowo-naczyniowych.
Normy LDL są systematycznie aktualizowane, a ich wartości docelowe – obniżane. Ogromny wpływ miał na to rozwój farmakologii. – Wprowadzenie nowoczesnych statyn było przełomem – mówi prof. Żurakowski. – Dawne leki obniżały cholesterol o ok. 20%, co nie pozwalało osiągnąć wartości uznawanych dziś za bezpieczne. Dopiero nowa generacja statyn umożliwiła skuteczną walkę z wysokim LDL.
Dieta i aktywność fizyczna – jak naturalnie obniżyć cholesterol?
Styl życia ma ogromne znaczenie dla gospodarki lipidowej.
-
Dieta – odpowiednio zbilansowany jadłospis może obniżyć poziom cholesterolu nawet o 20%. Zaleca się ograniczenie tłuszczów zwierzęcych i produktów wysoko przetworzonych.
-
Ruch – regularna aktywność fizyczna poprawia kondycję naczyń i sprzyja korzystnym zmianom w lipidogramie.
– Niestety nie dysponujemy lekami, które skutecznie podniosłyby HDL – dodaje ekspert. – Dlatego wysiłek fizyczny pozostaje jedynym sposobem na poprawę jego poziomu.
Mimo że dieta i ruch są fundamentem profilaktyki, w wielu przypadkach konieczne okazuje się także wdrożenie leczenia farmakologicznego.
Cholesterol – normy zależą od ryzyka pacjenta
Nie ma jednej uniwersalnej normy cholesterolu dla wszystkich.
-
Osoby zdrowe po 40. roku życia – powinny utrzymywać LDL poniżej 100 mg/dL.
-
Pacjenci z grupy wysokiego ryzyka (np. po zawale, z miażdżycą czy cukrzycą) – zalecane są jeszcze niższe wartości, nawet < 40 mg/dL.
– U młodej, zdrowej osoby LDL może być nieco wyższy, a ryzyko sercowo-naczyniowe nadal pozostaje bardzo niskie – podkreśla prof. Żurakowski. – Jednak u pacjenta z nadciśnieniem czy nałogiem palenia papierosów nawet niewielkie przekroczenie norm LDL może być niebezpieczne.
Kiedy badać cholesterol?
Podstawowym badaniem oceniającym gospodarkę lipidową jest lipidogram – obejmuje on oznaczenie całkowitego cholesterolu, frakcji LDL, HDL oraz trójglicerydów.
Eksperci zalecają:
-
mężczyźni po 40. roku życia – regularne badania,
-
kobiety po 50. roku życia lub wcześniej, jeśli przeszły menopauzę.
U osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka (nadciśnienie, otyłość, palenie tytoniu, cukrzyca) badania warto rozpocząć wcześniej i wykonywać częściej.
Cholesterol pod kontrolą – podsumowanie
-
LDL („zły cholesterol”) powinien być jak najniższy, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka.
-
Dieta i aktywność fizyczna mogą poprawić wyniki, ale często konieczne jest także leczenie farmakologiczne.
-
Normy cholesterolu są indywidualne – lekarz ustala je na podstawie ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego.
-
Regularne badania lipidogramu to podstawa profilaktyki po 40. roku życia u mężczyzn i po 50. u kobiet.
Cholesterol nie musi być wrogiem, jeśli świadomie dbamy o jego prawidłowy poziom. Kontrola wyników, zdrowy styl życia i – w razie potrzeby – odpowiednie leczenie pozwalają znacząco obniżyć ryzyko chorób serca i układu krążenia.
⚠️ Uwaga: Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje indywidualnej konsultacji lekarskiej.
