Powszechnie wiadomo, że otyłość zwiększa ryzyko chorób serca czy cukrzycy. Istnieje jednak szereg innych, często pomijanych w dyskusji publicznej schorzeń, które bezpośrednio wiążą się z nadmierną masą ciała. Dr Ewa Piksa, dyrektor ds. klinicznych Grupy LUX MED, specjalistka chorób wewnętrznych i gastroenterologii, wskazuje cztery mniej znane, ale niezwykle poważne problemy zdrowotne związane z otyłością.
1. Kiedy sen nie przynosi odpoczynku – bezdech nocny
Nocne przerwy w oddychaniu mogą występować nawet kilkanaście razy w ciągu godziny – a to właśnie główny objaw obturacyjnego bezdechu sennego. Co zaskakujące, aż 70% osób cierpiących na to schorzenie zmaga się również z otyłością.
"Osoby z nadwagą często nie zdają sobie sprawy, że ich chroniczne zmęczenie wynika z zaburzeń snu," wyjaśnia dr Piksa. "Już przy otyłości I stopnia ryzyko bezdechu wzrasta pięciokrotnie, a przy otyłości ciężkiej – aż 22 razy!"
Jak to działa? Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy szyi powoduje zapadanie się ścian gardła podczas snu, blokując swobodny przepływ powietrza. Konsekwencje są poważne – od senności w ciągu dnia i zasypiania w niebezpiecznych momentach (np. za kierownicą), po zwiększone ryzyko nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca i depresji.
Dobra wiadomość? Skuteczne leczenie bezdechu nie tylko poprawia jakość życia, ale również wspiera proces redukcji masy ciała.
2. Otyłość a sprawność umysłowa – zaskakujący związek
Czy wiesz, że nadmierna masa ciała może wpływać na funkcjonowanie twojego mózgu? Najnowsze badania wskazują, że otyłość, szczególnie w wieku 35-65 lat, przyczynia się do trudności z koncentracją, zapamiętywaniem i logicznym myśleniem. Co więcej, zwiększa ryzyko otępienia w późniejszym wieku o 35%, w tym także choroby Alzheimera.
"Insulina pełni kluczową rolę w ochronie komórek nerwowych, wspierając pamięć i koncentrację," tłumaczy ekspertka. "Insulinooporność, często towarzysząca otyłości, może przyspieszać rozwój chorób neurodegeneracyjnych."
Na horyzoncie pojawiają się jednak obiecujące rozwiązania. Nowe leki – analogi GLP-1 – stosowane w leczeniu cukrzycy i otyłości, mogą również chronić komórki mózgu i spowalniać pogarszanie się funkcji poznawczych. To kolejny powód, by zadbać o zdrowie metaboliczne.
3. Błędne koło otyłości i depresji
Zaskakujące statystyki pokazują, że pacjenci z otyłością cierpią na depresję niemal dziesięciokrotnie częściej niż reszta populacji – dotyka ona około 32% osób z nadmierną masą ciała. Szczególnie narażone są kobiety z nadwagą, u których depresja występuje trzykrotnie częściej niż u pań o prawidłowej wadze.
"Występuje tu wyraźny mechanizm błędnego koła," zauważa dr Piksa. "Przewlekły stan zapalny, zaburzenia hormonalne i nieprawidłowa mikroflora jelitowa związane z otyłością bezpośrednio wpływają na rozwój depresji. Z kolei nieleczona depresja często prowadzi do przyrostu masy ciała poprzez zmniejszoną aktywność fizyczną i sięganie po 'pocieszające' jedzenie."
Do tego dochodzą czynniki psychospołeczne – obniżone poczucie własnej wartości i społeczna izolacja mogą pogłębiać problemy psychiczne, szczególnie w społeczeństwie silnie zorientowanym na wygląd zewnętrzny.
4. Niepokojący związek: otyłość a nowotwory
Mało kto zdaje sobie sprawę, że otyłość znacząco podnosi ryzyko rozwoju różnych typów nowotworów. Według Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem (AICR), nawet 30-40% przypadków nowotworów jest powiązanych z nadmierną masą ciała.
Największe zagrożenie dotyczy raka trzonu macicy oraz przełyku, ale podwyższone ryzyko obejmuje również raka prostaty, jelita grubego i jajnika. Co gorsza, otyłość nie tylko zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania, ale również komplikuje proces leczenia.
"Przewlekły stan zapalny, zaburzenia hormonalne oraz zmiany flory jelitowej towarzyszące otyłości tworzą środowisko sprzyjające rozwojowi komórek nowotworowych," wyjaśnia specjalistka. "Dobra wiadomość jest taka, że skuteczna terapia otyłości prowadzi do znaczącego obniżenia tego ryzyka."
Co możesz zrobić już dziś?
Eksperci podkreślają, że nawet niewielka redukcja masy ciała – o 5-10% – przynosi wymierne korzyści zdrowotne. Kluczowe znaczenie ma kompleksowe podejście łączące:
- Zbilansowaną dietę dostosowaną do indywidualnych potrzeb
- Regularną aktywność fizyczną
- Odpowiednią ilość snu
- Wsparcie specjalistów (dietetyka, psychologa, lekarza)
- W uzasadnionych przypadkach – farmakoterapię
Pamiętaj, że walka z otyłością to nie tylko dążenie do lepszego wyglądu, ale przede wszystkim inwestycja w długoterminowe zdrowie – zarówno fizyczne, jak i psychiczne.
Konsultacja merytoryczna: dr Ewa Piksa, specjalistka chorób wewnętrznych i gastroenterologii, dyrektor ds. klinicznych Grupa LUX MED
