Medyczny wymiar otyłości
Zamiast empatii i wsparcia, osoby z nadmierną masą ciała często napotykają na krytykę i stereotypy społeczne. W rzeczywistości za rozwojem otyłości mogą odpowiadać różnorodne elementy: predyspozycje dziedziczne, zaburzenia hormonalne, czynniki psychologiczne, wpływy środowiskowe oraz następstwa innych schorzeń przewlekłych.
Jak podkreśla w programie „Harmonia – Twoja bezpieczna przystań" Ewa Niewola, specjalistka z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED: "Otyłość reprezentuje chorobę, za którą pacjent nie ponosi odpowiedzialności. Nie mówimy tu o wadzie estetycznej – kwestia dotyczy podstawowych aspektów zdrowia i jakości życia."
Wieloaspektowy charakter problemu wymaga zastosowania kompleksowej strategii leczniczej, często obejmującej równoczesne interwencje na różnych płaszczyznach. Nie istnieje pojedyncza metoda ani standardowe rozwiązanie skuteczne dla wszystkich przypadków.
Dr Marzena Sekuła, psychoterapeutka i psychodietetyczka specjalizująca się w opiece nad osobami z otyłością w Grupie LUX MED, wyjaśnia: "Konieczne jest opracowanie indywidualnej strategii terapeutycznej. Popularne hasła w rodzaju 'mniej jedz, więcej się poruszaj' okazują się nie tylko nieskuteczne, lecz mogą działać wręcz destrukcyjnie."
Współczesne metody terapii: od farmakologii do psychoterapii
Współczesne leczenie otyłości obejmuje spektrum możliwości: farmakoterapię, dietoterapię, wsparcie psychoterapeutyczne oraz modyfikację sposobu życia. Każdy z tych komponentów może odgrywać kluczową rolę w procesie terapeutycznym. Szczególną uwagę przyciągają obecnie analogi receptora GLP-1 – innowacyjne preparaty wspierające redukcję masy ciała. Ich dostępność w Polsce została pozytywnie przyjęta przez środowisko medyczne.
"Reprezentują one nowoczesne podejście farmakologiczne, które wspiera zarówno metody bariatryczne, jak i zachowawcze" – wyjaśnia dr Sekuła. "Jednak nie można traktować tych medykamentów jako cudownego lekarstwa. Fundamentem pozostaje przekształcenie nawyków życiowych: rewizja wzorców żywieniowych, aktywność fizyczna oraz praca nad sferą emocjonalną."
Jednocześnie obserwuje się niepokojące zjawisko niewłaściwego wykorzystywania preparatów odchudzających przez osoby zdrowe, dążące wyłącznie do poprawy wyglądu zewnętrznego.
"Medykamenty te powinny być przepisywane przez wykwalifikowanych lekarzy i stosowane wyłącznie u pacjentów z rozpoznaną otyłością" – zaznacza Sekuła. "Naszym celem jest leczenie choroby, nie działania kosmetyczne."
Skutki wykraczające poza cyfry na wadze
Cukrzyca typu drugiego, nadciśnienie tętnicze, choroby degeneracyjne stawów, dysfunkcje układu moczowego oraz zaburzenia natury psychicznej to zaledwie fragment z ponad 200 powikłań związanych z otyłością. Istnieją jednak również konsekwencje mniej oczywiste – dotyczące sfery psychicznej i społecznej. Dla znacznej części pacjentów otyłość oznacza nie tylko problemy zdrowotne, ale również społeczną izolację. Rezygnację z podróżowania, z aktywności handlowych, z uczestnictwa w życiu społecznym – z powodu trudności w znalezieniu odpowiedniej odzieży, pojawiających się dolegliwości bólowych, obrzęków oraz poczucia wstydu.
"Nawet gdy osoba z otyłością jest zdeterminowana do podjęcia działań i planuje np. rozpoczęcie treningów na siłowni, nie ma pewności, czy znajdzie tam odpowiedni sprzęt" – opisuje Niewola. "To ilustruje, z jakimi barierami muszą się mierzyć osoby dotknięte tą chorobą."
Rola specjalisty psychodietetyki
W Polsce aż jedna piąta populacji przyznaje się do problemów związanych z przyjmowaniem posiłków, doświadczając epizodów przejadania się lub kompulsywnego sięgania po jedzenie – podkreśla Niewola.
"Psychodietetyk pomaga w zrozumieniu motywacji stojących za naszymi wyborami żywieniowymi. Czasem źródłem są nuda czy stres, ale niejednokrotnie nadmierne spożywanie pokarmów wynika z przeszłych traum, stanów depresyjnych lub zaburzeń lękowych" – tłumaczy Sekuła.
W nowoczesnym podejściu do terapii otyłości coraz większy nacisk kładzie się na równoczesne uwzględnienie aspektów somatycznych i psychicznych, ponieważ izolowane działanie w jednej z tych sfer nie przynosi trwałych rezultatów.
Znaczenie właściwej komunikacji
Społeczny dyskurs na temat otyłości często obfituje w szkodliwe uproszczenia. Sposób, w jaki komunikuje się z osobami dotkniętymi otyłością, ma znaczący wpływ na ich motywację, poczucie własnej wartości oraz gotowość do podjęcia leczenia.
"Określenia takie jak 'gruba', 'puszysta' czy 'otyła' koncentrują się na aspekcie wizualnym. Tymczasem za nadmierną tkanką tłuszczową kryje się przede wszystkim człowiek. Gdy tracimy z oczu tę perspektywę, zadajemy ból" – podkreśla dr Sekuła. "A następnie dziwmy się, że pacjenci odmawiają leczenia, ponieważ wstydzą się zwrócić o pomoc."
Transformacja podejścia do problemu otyłości wymaga nie tylko zapewnienia dostępu do specjalistycznej opieki medycznej, ale również ewolucji społecznych postaw. Zamiast wydawania osądów, warto zrozumieć, że za każdym przypadkiem nadwagi kryje się indywidualna historia, która zasługuje na uwagę i wsparcie.
