Nowy zawód w walce z epidemią otyłości
Jeszcze kilkanaście lat temu termin „obesitolog” nie funkcjonował w powszechnym języku medycyny. Dziś to coraz bardziej potrzebna i rozwijająca się specjalizacja medycyny. Obesitolog to lekarz, który specjalizuje się w diagnozowaniu i kompleksowym leczeniu otyłości oraz jej licznych powikłań, od cukrzycy typu 2, przez choroby serca, aż po zaburzenia psychiczne. Leczenie, które proponuje ten specjalista, jest zawsze indywidualne. Może obejmować modyfikację diety, plan aktywności fizycznej dostosowany do możliwości pacjenta, leczenie farmakologiczne, a w skrajnych przypadkach kwalifikację do chirurgii bariatrycznej. Często w cały proces angażuje innych specjalistów, takich jak psychologowie, fizjoterapeuci, dietetycy, a czasem endokrynolodzy.
Ciężar, który odbija się na zdrowiu całego organizmu
Do obesitologa trafiają osoby zmagające się z nadwagą lub otyłością, często po latach nieskutecznych prób odchudzania na własną rękę. Ale nie tylko. Coraz częściej są to pacjenci cierpiący na poważne choroby towarzyszące, takie jak insulinooporność, nadciśnienie, bezdech senny czy choroby zwyrodnieniowe stawów. Nierzadko są też kierowani przez innych lekarzy, np. kardiologów, diabetologów czy endokrynologów, którzy widzą, że bez skutecznego leczenia otyłości dalsza terapia nie przyniesie porządnych efektów.
– Musimy przestać postrzegać otyłość jako efekt lenistwa czy braku silnej woli. To przewlekła, nawrotowa choroba, której leczenie wymaga czasu, specjalistycznej wiedzy i systemowego podejścia. Zbyt często skupiamy się wyłącznie na liczbie kilogramów, pomijając głębsze przyczyny problemu. Tymczasem za nadmierną masą ciała mogą stać zaburzenia hormonalne, przewlekły stres, depresja, czynniki genetyczne czy skutki uboczne leczenia farmakologicznego. Otyłość nie działa w izolacji. Zwiększa ryzyko wielu poważnych chorób, takich jak cukrzyca, niepłodność, depresja, astma, refluks czy nawet niektóre nowotwory. Lecząc ją u źródła, często możemy poprawić przebieg tych schorzeń, a czasem nawet zatrzymać lub odwrócić ich rozwój – mówi dr n.med. Magdalena Cubała-Kucharska, lekarz obesitolog, autorka książki „Jelitowa rewolucja. Odzyskaj zdrowie, żyj długo i jedz to, co lubisz”.
Leczenie zaczyna się od słuchania, nie od ważenia
Wizyta u obesitologa nie zaczyna się od diety, ale od... rozmowy. Szczegółowy wywiad medyczny, analiza historii zdrowotnej, stylu życia, emocji, a następnie badania hormonalne, metaboliczne, czasem obrazowe. Wszystko po to, aby zrozumieć, dlaczego pacjent tyje, a nie tylko ile.
- Jednym z najczęstszych błędów jest traktowanie otyłości tylko przez pryzmat kalorii. Tymczasem często za nadmiernym apetytem stoi m.in. depresja, nieuregulowane hormony, leki psychotropowe czy nawet zespół Cushinga – wyjaśnia dr Magdalena Cubała-Kucharska.
Czas zrzucić uprzedzenia, nie tylko kilogramy
Większość pacjentów trafia do obesitologa zbyt późno. Często dopiero wtedy, gdy otyłość zdążyła już wyrządzić szkody w organizmie. Tymczasem warto zgłosić się wcześniej, zwłaszcza gdy:
-
diety i ćwiczenia nie przynoszą efektów mimo zaangażowania,
-
występują choroby współistniejące jak np. cukrzyca, nadciśnienie, PCOS, bezdech senny,
-
obserwujemy pogorszenie samopoczucia psychicznego, brak motywacji, problemy z akceptacją swojego ciała,
-
pojawiają się trudności z utrzymaniem wagi po odchudzaniu (efekt jo-jo).
- Obesitolog może okazać się nie tylko lekarzem, ale i przewodnikiem w trudnym procesie wychodzenia z choroby. Jego rola nie kończy się na wypisaniu recepty. Wspiera, edukuje i motywuje pacjentów, jak również monitoruje i dostosowuje terapię przez wiele miesięcy – tłumaczy ekspertka.
Obesitolog, bariatra, dietetyk – kto pomoże najlepiej?
Choć wiele osób nadal nie widzi różnicy między dietetykiem, bariatrykiem a obesitologiem, warto ją dobrze zrozumieć. Ten ostatni to lekarz, który diagnozuje i leczy otyłość jako chorobę. Może przepisywać leki, zlecać badania, kierować do innych specjalistów i prowadzić cały proces terapeutyczny. Bariatra to również lekarz, ale zajmuje się chirurgicznym leczeniem otyłości – m.in. operacjami zmniejszenia żołądka. Jest często ostatnim etapem, gdy inne metody zawodzą. Dietetyk natomiast nie jest lekarzem, a specjalistą od żywienia, który może doradzić w kwestii diety, ale nie postawi diagnozy ani nie wdroży farmakoterapii. Najlepsze rezultaty osiąga się wtedy, gdy te zawody współpracują, a obesitolog stoi na ich czele jako koordynator całego procesu leczenia.
Eksperci od otyłości na wagę zdrowia
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia ponad 50% dorosłych Europejczyków ma nadwagę, a 1 na 5 cierpi na otyłość. Problem nie omija Polski. Dramatycznie rośnie liczba dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała. Otyłość zaczyna zbierać coraz tragiczniejsze żniwo.
– To już nie jest trend. To epidemia. A jej konsekwencje odczujemy wszyscy, nie tylko pacjenci, ale też cały system ochrony zdrowia. Otyłość kosztuje. I to nie tylko w złotówkach, ale przede wszystkim w utraconym zdrowiu. W obliczu rosnących wyzwań zdrowotnych rola obesitologa będzie rosła, stając się coraz ważniejszym elementem systemu ochrony zdrowia i nadzieją dla pacjentów na skuteczne leczenie i lepszą jakość życia – podsumowuje dr Magdalena Cubała-Kucharska.
