Dla osób z ADHD stabilny harmonogram dnia ma ogromne znaczenie terapeutyczne. Nawet krótki „zjazd” w rytmie snu może zaburzyć wypracowaną równowagę i nasilić typowe objawy choroby.
Sen i rytm dobowy pod wpływem zmiany czasu
ADHD często idzie w parze z zaburzeniami snu i opóźnionym rytmem dobowym. Wiele osób z tą diagnozą zmaga się z trudnościami w zasypianiu lub niespokojnym snem. – Nagła zmiana czasu jeszcze bardziej destabilizuje naturalny rytm organizmu – tłumaczy lek. Jurczakowski.
Przesunięcie zegara o godzinę może powodować trudności z wcześniejszym zasypianiem w czasie letnim oraz problemy z wstawaniem w czasie zimowym. Organizm potrzebuje zwykle kilku dni, aby się dostosować, a u osób z ADHD proces ten jest często dłuższy i bardziej uciążliwy. Efektem może być senność w ciągu dnia, zmęczenie i problemy z funkcjonowaniem porannym.
ADHD a funkcjonowanie poznawcze
Niewielki niedobór snu wpływa na koncentrację, pamięć roboczą i zdolność planowania. – W przypadku ADHD skutki są szczególnie odczuwalne. Zmęczenie po zmianie czasu może nasilać impulsywność, trudności z organizacją obowiązków i utrzymaniem harmonogramu dnia – podkreśla psychiatra.
Utrzymanie stałej struktury dnia jest kluczowe dla osób z ADHD. Przesunięcie godzin snu i czuwania może tymczasowo zaburzyć wypracowany rytm i pogorszyć samopoczucie psychiczne.
Nastrój i energia pod presją zmiany czasu
Zmiany czasu często wywołują rozdrażnienie, wahania nastroju i spadek poziomu energii. W ADHD te objawy bywają nasilone. Szczególnie jesienią, gdy dni stają się krótsze, ekspozycja na światło dzienne spada, a niedobór światła może pogarszać nastrój i nasilać objawy depresyjne u osób wrażliwych.
Połączenie zaburzonego rytmu snu i niedoboru światła dziennego sprzyja przejściowemu pogorszeniu samopoczucia, a także zwiększa ryzyko błędów w pracy czy nauce.
Jak przygotować się do zmiany czasu?
– Warto przygotować się zawczasu, aby zminimalizować negatywne skutki zmiany czasu – radzi lek. Konrad Jurczakowski.
Kilka prostych sposobów może znacząco złagodzić objawy:
- stopniowe przesuwanie godzin snu kilka dni przed zmianą czasu,
- unikanie wieczornej stymulacji (np. ekranów i intensywnych ćwiczeń),
- korzystanie z porannego światła dziennego, które wspiera naturalny rytm dobowy.
Dzięki tym działaniom osoby z ADHD mogą łatwiej przystosować się do nowego harmonogramu i utrzymać koncentrację, nastrój oraz energię na stałym poziomie.
Zmiana czasu a bezpieczeństwo i efektywność
W pierwszych dniach po zmianie czasu w całej populacji notuje się wzrost liczby wypadków i pomyłek wynikających z ogólnego zmęczenia. U osób z ADHD konsekwencje mogą być jeszcze bardziej odczuwalne. Dlatego świadome przygotowanie i utrzymanie rutyny są tak ważne dla zdrowia psychicznego i funkcjonowania w codziennym życiu.
Zmiana czasu to wyzwanie dla wszystkich, ale osoby z ADHD wymagają szczególnej uwagi. Świadome działania mogą pomóc złagodzić skutki przestawienia zegara i ułatwić codzienne funkcjonowanie.
