Geny to tylko część prawdy
Naukowcy od lat badają, dlaczego tempo starzenia się tak bardzo różni się między ludźmi. Wiadomo, że geny mają wpływ na to, jak nasza skóra reaguje na promieniowanie UV, jak sprawnie działa nasz układ odpornościowy czy jak organizm radzi sobie z wolnymi rodnikami. Szacuje się jednak, że czynniki genetyczne odpowiadają jedynie za około 20–30% procesu starzenia. Reszta to styl życia, środowisko i nasze codzienne wybory.
Starzenie się komórkowe i wpływ środowiska
W miarę upływu lat nasze komórki tracą zdolność do regeneracji. Gromadzą się w nich uszkodzenia DNA, a skracające się telomery – fragmenty końcowe chromosomów – coraz słabiej chronią materiał genetyczny. Tempo tych procesów zależy m.in. od:
-
diety – bogata w przetworzoną żywność, cukry proste i nasycone tłuszcze sprzyja stanom zapalnym i stresowi oksydacyjnemu;
-
stresu – przewlekły stres przyspiesza starzenie, wpływa na równowagę hormonalną i odporność;
-
jakości snu – brak snu zaburza procesy naprawcze zachodzące w organizmie;
-
zanieczyszczeń środowiska – smog czy toksyny nasilają uszkodzenia komórkowe;
-
ekspozycji na słońce – promieniowanie UV odpowiada za większość oznak starzenia się skóry.
Różnice widoczne gołym okiem
Dwie osoby w tym samym wieku mogą wyglądać zupełnie inaczej z powodu sumy tych czynników. Osoba prowadząca zdrowy tryb życia, dbająca o dietę, regularnie śpiąca i chroniąca skórę przed słońcem, często zachowuje młodszy wygląd i lepszą sprawność niż ktoś, kto żyje w stresie, pali papierosy i unika ruchu.
Aktywność fizyczna – dlaczego ma znaczenie?
Ruch jest jednym z najskuteczniejszych, naturalnych „leków” przeciw starzeniu się. Regularna aktywność fizyczna wpływa na organizm wielowymiarowo:
-
Spowalnia skracanie telomerów – badania wykazały, że osoby aktywne fizycznie mają dłuższe telomery, co wiąże się z wolniejszym starzeniem się komórek.
-
Zwiększa przepływ krwi – dotlenia skórę i narządy, poprawia wygląd cery.
-
Wzmacnia mięśnie i kości – zmniejsza ryzyko osteoporozy i utraty masy mięśniowej, typowej dla starszego wieku.
-
Reguluje poziom hormonów – m.in. kortyzolu (hormonu stresu) i insuliny, co chroni przed chorobami cywilizacyjnymi.
-
Poprawia samopoczucie – dzięki wydzielaniu endorfin zmniejsza poziom stresu, który jest jednym z głównych czynników przyspieszających starzenie.
Nie chodzi wyłącznie o intensywny sport – wystarczy regularny spacer, jazda na rowerze czy lekki trening siłowy, by odczuć pozytywny wpływ na zdrowie i wygląd.
To, jak szybko się starzejemy, nie zależy wyłącznie od genów. Kluczowe znaczenie mają nasze codzienne nawyki, dieta, poziom stresu, sen oraz aktywność fizyczna. To właśnie dlatego dwie osoby w tym samym wieku mogą wyglądać i czuć się zupełnie inaczej. Dobra wiadomość jest taka, że na większość tych czynników mamy realny wpływ – a regularny ruch to jedna z najlepszych inwestycji w zdrowe, dłuższe i bardziej aktywne życie.
